Slaap als basis van welzijn
Je goed gevoel of mentaal welzijn is een belangrijk onderdeel van een goede gezondheid. Die rust volgens de Wereldgezondheidsorganisatie op drie pijlers: voeding, beweging en slaap. Maar zijn ze alle drie even belangrijk? Volgens een recente studie bij jongvolwassenen is slaap net iets belangrijker. Logisch, want slaaptekort ondermijnt de twee andere.
De invloed van slaap op voedingsgewoonten heeft te maken met de werking van een aantal belangrijke hongerhormonen, grheline en leptine. Slaaptekort verstoort hun werking, waardoor we vaker en langer een hongergevoel hebben en te veel eten. Slaap beïnvloedt ook de productie van het stresshormoon cortisol. Normaal stijgt je cortisolniveau tijdens het tweede deel van de nacht met een piek in de ochtend, en daalt het doorheen de dag als voorbereiding op je nacht. Bij regelmatig slaaptekort stijgt het echter ook ’s avonds, en daalt het trager overdag. Dit hoger cortisolniveau geeft je meer zin in vetten en suikers. Kortom, door te weinig slaap eet je te veel én ongezond.
Ook op het gebied van beweging is slaapgebrek nefast. Wie moe is, heeft minder zin om te bewegen. Ben je toch aan het sporten geraakt, dan hou je het minder lang vol. Je slaaptekort verstoort immers de werking van je prefrontale cortex, het gebied in je hersenen dat mee instaat voor … je wilskracht. Tenslotte leidt een gebrek aan slaap tot snellere blessures en een langere revalidatie – weer minder beweging dus!
Meer negativiteit en stress
Bepaalde situaties roepen negatieve herinneringen bij je op. Die kan je onderdrukken, of ze kunnen door je hoofd blijven spoken en je aan het piekeren zetten. Hoe gemakkelijk je ze onderdrukt, is gelinkt aan het aantal uren slaap. Hoe meer slaap, hoe beter het je lukt. Slaap je te weinig, dan blijf je piekeren. En wie piekert, kan dan weer moeilijk de slaap vatten …
Dat is helaas niet de enige vicieuze cirkel die slaapgebrek in gang zet. Zoals hierboven al beschreven, heeft slaaptekort een invloed op je stresshormonen: het maakt dat ze hoger zijn in de ochtend, trager dalen tijdens de dag en je naar bed gaat met een hoger stressniveau. Elke dag komt er weer wat stress bij die je stressniveau opnieuw verhoogt. En tegen de avond is het zo hoog, dat je moeilijk inslaapt of ’s nachts wakker wordt.
Dubbel zoveel kans op depressie
Ik haalde al aan dat slaaptekort de werking van je prefrontale cortex verstoort. Dit leidt ook tot een hoger angstgevoel. Vooral de diepe slaap blijkt van invloed op je angst: door te weinig diepe slaap kan je maar liefst 30% angstiger zijn overdag! Anderzijds heb je door die verstoorde werking minder vat op je emoties. Je zal er dan ook slechter over praten. Dit kan leiden tot sociaal isolement, eenzaamheid en slechte relaties.
Tel dat op bij het verminderd vermogen om negatieve gevoelens te onderdrukken, en het zal je niet verbazen: slaaptekort is een belangrijke risicofactor voor depressie. Mensen die aan slapeloosheid lijden, hebben dubbel zoveel kans op een depressie. Slaapgebrek houdt ze ook in stand, en kan ze zelfs erger maken: je zit met neerslachtige gevoelens, die je niet kan onderdrukken, daardoor slaap je nog slechter, en mis je de “emotionele reset” die een lange, goede nachtrust je schenkt. Een negatieve spiraal die moeilijk te doorbreken is.
Slaap beter, en voel je goed!
Slaap heeft dus duidelijk een invloed op je goed gevoel! Wie goed slaapt, eet gezonder en beweegt meer, wat bijdraagt aan je algemeen en mentaal welzijn. Negatieve gedachten wuif je gemakkelijker weg. Stress staat niet meer in je woordenboek -nou ja, pas op de laatste pagina ;-) Je bent minder angstig, en je piekermolen draait minder uren. Slechte gevoelens maken sneller plaats voor blije, of je kan er beter over praten, en dat lucht op.
Ervaar jij slaapproblemen, wil je de vicieuze cirkel doorbreken, en je beter voelen? Volg dan onze online slaaptraining of maak een afspraak.
Aisha Cortoos
Klinisch Psycholoog - Psychotherapeut - Doctor in de Psychologie
Slaap/stress expert