Zo werkt jouw immuunsysteem

Laat me eerst een woordje uitleg geven over het immuunsysteem. Het beschermt je tegen ziektes door externe bedreigingen, zoals bacteriën en virussen, en interne bedreigingen zoals de groei van kankercellen. Het is verspreid over heel je lichaam. Het omvat je huid, luchtwegen, darmen, bloed en lymfestelsel, en het omvat twee ‘subsystemen’.

    1. Je aangeboren immuunsysteem

      Hieronder valt je huid, een fysieke barrière tegen indringers. Die zouden we in oorlogstaal de verdedigingsmuur kunnen noemen. De soldaten in de frontlinie zijn je witte bloedcellen. Als er iets lichaamsvreemd binnendringt, produceren zij ‘cytokines’. Dat zijn de boodschappers die vliegensvlug alle andere witte bloedcellen in je lichaam informeren, zodat ze allemaal samen de aanval inzetten tegen de indringers.

    2. Je verworven immuunsysteem

      Dit systeem brengt andere soldaten op het toneel: de ‘lymfocyten’. Ook zij bestrijden de indringers, maar wat ze nóg doen, is informatie over de vijand vergaren en opslaan. Zo zijn ze bij een volgende aanval door dezelfde vijand beter voorbereid, en zullen ze hem sneller en efficiënter verslaan. Zo word jij niet of nauwelijks ziek: je bent ‘immuun’.

      Je verworven afweersysteem is waarop vaccins beroep doen. Bij de vaccinatie wordt een stukje virus in het lichaam gebracht. Daardoor past je immuunsysteem zich aan en is het voorbereid op de komst van het ‘echte’ virus.

    Methode 1: slaap genoeg!

    Dat is niet alleen moeders wijze raad. Het is wetenschappelijk bewezen: slaap versterkt je weerstand én verhoogt de werking van vaccins. Mensen die systematisch te weinig slapen, zijn gevoeliger voor infecties, en vaccins bieden hen minder weerstand dan anderen. Maar zelfs door een kortstondig slaaptekort heeft bijvoorbeeld een griepvaccin een verminderde werking.

    Dat komt enerzijds omdat je tijdens je slaap meer ‘cytokines’ produceert: de boodschappers die je witte bloedcellen aanzetten tot een snelle aanval. Anderzijds zorgt slaap voor een verbetering van het geheugen van je verworven immuunsysteem. Als jij genoeg slaapt, zal het zich dus beter voorbereiden op toekomstige aanvallen.

    Je lichaam geeft dit trouwens zelf ook aan: als je immuunsysteem in werking schiet door een infectie- of andere ziekte, ben je moe en slaperig. Je lichaam schreeuwt dan om slaap omdat je immuunsysteem dit nodig heeft om beter te werken.

    Methode 2: stabiliseer je interne klok

    Ook jouw interne klok heeft een invloed op je immuunsysteem. Ze programmeert de werking van je ‘macrofagen’: een bepaald type witte bloedlichaampjes die instaan voor het vernietigen van bacteriën in je lichaam. Je kan ze omschrijven als ‘de afval etende cellen van je immuunsysteem’.

    Hoe stabieler je interne klok, hoe beter ze in staat is deze cellen te programmeren, waardoor zij dan weer beter hun werk doen. Maar hoe doe je dat dan, je interne klok stabiliseren? Twee gouden tips: stel je ’s ochtends en overdag voldoende bloot aan zonlicht, en sta elke dag rond hetzelfde uur op.

    Versterk je weerstand extra vóór je prik!

    Onthoud dus dat je door langdurig slaaptekort sneller ziek wordt, en zelfs door kortstondig slaaptekort minder beschermd bent door een vaccin. Let erop dat je in het etmaal vóór en na je vaccinatie zeker een goede nachtrust met voldoende slaap hebt.

    Lukt slapen jou niet goed? Wij kunnen je helpen. Ontdek onze online slaapvaardigheidstraining en ga er snel mee aan de slag!

    Veel succes!

    Aisha Cortoos
    Klinisch Psycholoog - Psychotherapeut - Doctor in de Psychologie
    Slaap/stress expert

    slaap
    immuunsysteem
    vaccin